Psychologische klachten en stoornissen

Als u last hebt van een depressie dan voelt u zich vaak somber, leeg of verdrietig en beleeft u minder of geen plezier meer aan de dingen die u doet. Daarnaast heeft u vaak ook nog last van een aantal andere klachten. U kan zich vermoeid voelen en moeite hebben om zich te concentreren. Uw slaappatroon kan verstoord raken, net als uw eetlust. Ook gedachten aan de dood of zelfdoding komen voor. Hierdoor lukt het vaak niet meer om goed te functioneren in het dagelijks leven. We spreken van een depressie als deze symptomen langer dan twee weken duren en het grootste gedeelte van de tijd aanwezig zijn.

Er bestaan verschillende soorten angststoornissen. Hieronder staat informatie over enkele veelvoorkomende varianten. Een paniekstoornis, een gegeneraliseerde angststoornis en een sociale angststoornis (sociale fobie).

Wat is een paniekstoornis? 

Bij een paniekstoornis heeft u last van (plotselinge) hevige angstgevoelens of intens onbehagen. U kunt daarbij verschijnselen ervaren zoals hartkloppingen, zweten, trillen, duizeligheid en een snellere ademhaling. De symptomen kunnen lijken op een lichamelijke ziekte, zoals een hartaanval. Dit wordt een paniekaanval genoemd. Soms is er een aanleiding voor een paniekaanval, vaak ook niet. Als u na een eerste paniekaanval bezorgd of angstig bent voor het krijgen van een nieuwe paniekaanval, dan is er waarschijnlijk sprake van een paniekstoornis. Paniekaanvallen kunnen ervoor zorgen dat u situaties gaat vermijden, waarin u een aanval kunt krijgen. Die situaties zijn meestal plekken waar het heel druk is of waar u niet makkelijk weg kunt.

Gegeneraliseerde angststoornis

Bij een gegeneraliseerde angststoornis ervaart u overmatig veel angst en bezorgdheid over een aantal gebeurtenissen of activiteiten. Dit uit zich vaak in (onbeheersbaar) gepieker over allerlei verschillende onderwerpen, zoals uw gezondheid, geldzaken of de veiligheid van je familie. Het is voor u lastig om uw bezorgdheid onder controle te houden en vaak staat het gepieker niet in verhouding tot hetgeen waar u zich zorgen over maakt. De angst gaat meestal gepaard met rusteloosheid, vermoeidheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, spierspanning en slaapproblemen.

Sociale angststoornis (sociale fobie) 

Bij een sociale fobie bent u erg bang voor de reacties van anderen in sociale situaties. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer u een presentatie moet geven, een gesprek moet voeren met onbekende mensen of wanneer anderen u observeren terwijl u iets eet of drinkt. De angst is zo erg dat u het in uw hele lichaam voelt en de vorm van een paniekaanval kan aannemen. U bent dan bang dat uw gedrag tot afwijzing en kritiek van anderen zal leiden. Hierdoor gaat u sociale situaties uit de weg, waardoor u echter ook niet meer deelneemt aan activiteiten. Dit kan tot gevoelens van eenzaamheid leiden. Als u wel gaat, dan doorstaat u de situatie vaak met veel angst en voelt u zich niet prettig.

Een posttraumatische stress stoornis kan ontstaan na een eerder meegemaakt levensbedreigende situatie, ernstig lichamelijk letsel of het zien hiervan. Men spreekt dan van een trauma. Wanneer u het trauma niet kunt verwerken, dan houdt u klachten of kunnen (soms jaren) later klachten ontstaan. Hierbij kan sprake zijn van herbelevingen en nachtmerries. U vermijdt het om aan de gebeurtenis terug te denken, wanneer u wel over nadenkt of praat, dan gaat dit vaak gepaard met negatieve gevoelens. Ook toegenomen prikkelbaarheid, hevige schrikreactie en slaapstoornissen komen voor. Je lichaam en geest staan constant in een waakstand, bedacht op mogelijk gevaar vanuit de omgeving.

Vlak na een schokkende gebeurtenis is het belangrijk dat u rust vindt en steun krijgt in uw eigen vertrouwde omgeving bij mensen die dichtbij u staan. Vaak helpt het om het ritme van het dagelijkse leven binnen niet al te lange tijd weer op te pakken. Behandeling is nodig als u in uw emoties blijft vastzitten, als u erg gespannen bent of slaapproblemen houdt. Ook kan behandeling helpen als u onmogelijk kunt praten over het trauma, of als u alleen op een afstandelijke manier over het trauma kunt praten. Dat laatste kan namelijk betekenen dat u de gedachten aan de traumatische gebeurtenis probeert te vermijden, en daarmee uw angsten en andere emoties weghoudt. 

Elke fase van het leven wordt gekenmerkt door zijn eigen dynamiek en uitdagingen. Wanneer men in de derde of vierde levensfase komt, dan staat men voor andere uitdagingen dan tijdens eerdere levensfases. Ouder worden gaat gepaard met lichamelijke en cognitieve achteruitgang. Hierdoor lukt het misschien minder goed om deel te nemen aan sociale activiteiten, wat tot eenzaamheid kan leiden. Mogelijkheden ten aanzien van dagbesteding (sporten, vrijetijdsbesteding) raken verminderd en mensen kunnen het plezier in het leven en hun uitlaatklep verliezen. U kunt te maken krijgen met een verschuiving ten aanzien van werk en sociaal functioneren. U vervult misschien niet meer de rollen die u gewend was om te vervullen wat gevolgen kan hebben voor hoe u zichzelf beschouwt. Als u stopt met werken ontstaat soms een leegte de niet zomaar is op te vullen. Dit zijn voorbeelden van uitdagingen waar de mensen zich in de derde en vierde levensfase mee geconfronteerd kunnen zien.

Voor klachten en uitdagingen gerelateerd aan levenfaseproblematiek kunt u een behandeling krijgen van de psychologen van ZINN. Samen met u kijken zij dan naar een passende behandelvorm.

Het verlies van dierbaren, gezondheid en mogelijkheden leidt meestal tot gevoelens van verdriet en rouw. Bij het rouwen kan een viertal taken worden onderscheiden waar iemand na het verlies voor staat. Het gaat dan over het ervaren van de realiteit van het verlies, het doorleven van de pijn en het verdriet en het zich aanpassen aan de nieuwe omstandigheden/werkelijkheid. Soms komt het voor dat het rouwproces stagneert. Dan wordt gesproken van een persisterende complexe rouwstoornis. Iemand blijft als het ware hangen in zijn of haar pijn en verdriet en komt hier niet verder in.

Voor klachten en uitdagingen gerelateerd aan verlies en rouw kunt u een behandeling krijgen van de psychologen van ZINN. Samen met u kijken zij dan naar een passende behandelvorm.

Cognitieve problemen komen naar voren wanneer de (denk)functies van de hersenen verstoord raken. Hierdoor kunt u problemen ervaren bij het onthouden, concentreren, plannen en organiseren en bij het gebruiken van taal. Deze problemen kunnen onder andere passen bij dementie of bij niet aangeboren hersenletsel (NAH). NAH kan bijvoorbeeld ontstaan door een ongeluk of een beroerte. Cognitieve problemen kunnen samengaan met psychische problemen zoals angst, depressie en rusteloosheid.

In het geval van cognitieve problematiek zal samen met uw psycholoog bekeken worden welke stappen noodzakelijk zijn. Dit kan bijvoorbeeld nader onderzoek zijn, of ondersteuning bij het omgaan met de cognitieve beperkingen.